Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een aantrekkelijke stad en voor economische en sociale ontwikkeling. Een stad moet niet alleen veilig zijn, de inwoners moeten zich ook veilig voelen. Een veilige stad is de basis om in vrijheid te kunnen wonen, werken en leven. Die verantwoordelijkheid dragen we samen met vele partners.
In Eindhoven is ook in 2020 gewerkt aan een stad waar mensen veilig zijn en zich veilig voelen. Om de wijken leefbaar en de stad (internationaal) aantrekkelijk te houden is gewerkt aan een stad met minder overlast en criminaliteit. De corona crisis heeft invloed gehad op de inzet van mensen en middelen en dus ook op de behaalde resultaten. Noodgedwongen is daardoor sinds maart binnen de beoogde veiligheidsdoelstellingen sprake geweest van een herprioritering. Desondanks zijn er uiteraard in 2020 de nodige prestaties geleverd.
De Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost (VRBZO) heeft een belangrijke rol en verantwoordelijkheid gekregen en genomen bij de aanpak van de crisis. De crisisorganisatie ging zeven dagen per week aan de slag om de steeds veranderende omgeving van de benodigde informatie en middelen te voorzien. De Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) werd verantwoordelijk voor het distributiecentrum ‘verspreiding beschermingsmiddelen’ dat werkte voor alle zorgverleners in heel Brabant. Er is intensief samengewerkt met gemeenten, GGD, Defensie, Bevolkingszorg, OM, Politie, GHOR, Marechaussee aan onder andere noodverordeningen, handhavingskaders, bewaken van de zorgcontinuïteit.
De bijzondere inzet voor de corona crisis is deels ten koste gegaan van de geplande activiteiten binnen de VRBZO. Zo is het niet gelukt om voor de zomerperiode het landelijk onderzoek, op welke wijze de brandweerorganisatie (Vervolgtraject denktank rechtspositie brandweervrijwilligers) opnieuw kan worden vormgegeven, af te ronden. En er is vertraging opgetreden bij de ontwikkeling van de Visie 2025. Het is wel gelukt om voor de reorganisatie van de interne sector Incidentbestrijding het sociaal statuut van de VRBZO vast te laten stellen en conform planning heeft de landelijke Evaluatiecommissie Wet veiligheidsregio’s (Wvr) eind 2020 gerapporteerd aan de minister van J&V.
Als gevolg van de coronamaatregelen zijn meerdere gemeentelijke activiteiten, waarbij het bewaren van de 1,5 meter afstand niet continu kon worden geborgd, niet doorgegaan. Denk hierbij aan de evenementen, controles en groepsbijeenkomsten. Een ander deel van de activiteiten is wel door kunnen gaan door andere creatieve vormen te gebruiken zoals digitale webinars, inzet online jongerenwerkers, extra camera's. Daarnaast hebben we de VRBZO ondersteund bij de regionale crisisaanpak. Zo is er een regionaal juristenteam geformeerd om de noodzakelijke formeel-juridische taken mee uit te voeren alsmede advies te geven over juridische toepassingsvraagstukken ten aanzien van coronaregels ten behoeve van Regionaal Beleidsteam (RBT), de voorzitter VRBZO, alsmede regiogemeenten. We hebben ook geholpen in de voorbereiding van aangekondigde demonstraties en bij de coördinatie van bezwaarschriften. Al deze steeds veranderende regionale regels hebben we vervolgens weer vertaald naar de gemeentelijke uitvoering.
In de eerste twee maanden van 2020 zijn we vanuit toezicht en handhaving (T&H) verder gegaan met de geprioriteerde veiligheidsthema’s en toezicht en handhaving in het kader van leefbaarheid. Verder stonden we in de startblokken om enkele pilots te lanceren, zoals een bestuursrechtelijke aanpak van illegale bijzet en personen met inbrekerswerktuigen. Maar als gevolg van de corona crisis veranderde alles. Buitengewoon opsporingsambtenaren, toezichthouders en alle andere betrokkenen in en buiten de organisatie hadden plotseling een bijzonder belangrijke en urgente rol in bescherming van de volksgezondheid. In 2020 heeft de T&H-organisatie laten zien dat ze wendbaar, flexibel en veerkrachtig is. Voortdurend werd het regionale kader van regels aangepast als gevolg van de coronasituatie in het land waarvan de opdracht tot handhaving bij gemeenten werd belegd. Op elke nieuwe set regels hebben we direct ingespeeld. Tegelijkertijd hebben we begrip gehad voor de inwoners, ondernemers en bezoekers van de stad. Toch hebben we vanwege de toenemende onvrede bij ondernemers en inwoners specifiek aandacht moeten geven aan agressie tegen de toezichthouders en handhavers. Overall gezien hebben we gedaan wat nodig was en daar zijn we trots op.
De onvrede onder de bevolking heeft zich ook op andere manieren geuit. We moesten onze teststraten extra beveiligen, er waren meer problemen met jongeren in wijken en geplande demonstraties en manifestaties vroegen om extra bescherming of werden geweigerd omdat de veiligheid niet kon worden gewaarborgd. Er waren meer noodmaatregelen nodig rondom de grote manifestaties als gevolg van voetbal gerelateerde onrust en maatschappelijke onrust.
Naast de inzet als gevolg van de corona crisis hebben we onder andere uitvoering gegeven aan de Woondeal door afwijkende aspecten in de verhuurdersmarkt in Woensel-Zuid in beeld te brengen. Met de jonge buurthelden in Vaartbroek hebben we zwerfafval opgeruimd en in winkelcentrum Vaartbroek mensen aangesproken op hun gedrag. Samen met de gemeente Veldhoven pakten we jeugdproblematiek in Meerhoven aan. In 2020 is de eerste editie geweest van de “Zorgdriehoek” waarin politie, het openbaar ministerie, de burgemeester en de wethouder zorg samen sturing geven op inzet op gebied van veiligheid en zorg. Net als de voorgaande jaren lag in Gestel de focus op de aanpak van woonoverlast. Er zijn verschillende integrale controles uitgevoerd. Met de theatervoorstelling “ Allemaal mensen” hebben we voor ketenpartners in het Parktheater een voorstelling laten opvoeren over ontroerende, confronterende, pijnlijke, maar soms ook geestige ontmoetingen tussen mensen, over mensen en met mensen. Om het belang van verbinding tussen mensen te benadrukken. Met het internationale project EMMA (Evaluatie en begeleiding van de Multi Agency, benadering van gewelddadige radicalisering) hebben we een samenwerking opgebouwd om casus overleggen te verbeteren.
Voor het bestuur van de gemeente en de organisatie zijn de gedragscodes (bestuurlijke weerbaarheid) geactualiseerd; de bewustwording naar integer en veilig handelen is gegroeid.
De wijkrechtbank is dit jaar aan de slag gegaan vanuit een andere maatschappelijke blik op strafrechtelijke afdoening; meer gericht op preventie en zorg om recidive te voorkomen. Dit krijgt veel landelijke en bestuurlijke belangstelling.