Toelichting per balanspost

Het eigen vermogen bestaat uit de volgende posten:

Aard en reden (doel) van de reserves en het verloop van de reserves in 2020 is in onderstaand overzicht toegelicht. In de kolom 'bestemming resultaat voorgaand boekjaar' is de toevoeging van het resultaat aan de algemene middelen vermeld vanuit de resultaatbestemming 2019. De aanwending van reserves die specifiek gevormd zijn ter afdekking van de kapitaallasten is apart weergegeven in de kolom 'vermindering ter dekking van afschrijvingen'. Algemene lijn binnen de gemeente is, dat we in principe geen reserves aanhouden ter dekking van afschrijvingen.

Reserve eigen kapitaal
Van het rekeningresultaat 2019 ad € 51,8 miljoen wordt € 47,6 miljoen gestort in de reserve EK. Conform primaire begroting wordt € 8,5 miljoen gestort in de reserve.
De grootste verschuiving naar de bestemmingsreserves heeft betrekking op het overhevelen van € 26,8 miljoen naar  saldireserve specifiek  waarvan € 15 miljoen voor de inzet op Corona en € 11,8 miljoen inzet kadernota. Daarnaast is er €1 miljoen ingezet voor aanvulling op subsidies en wordt € 0,3 miljoen onttrokken met raadsvoorstel ‘Gemeentelijke bijdrage Gezondmaking Muziekgebouw’.

Bestemmingsreserves

Toelichting op de stortingen
In de bestemmingsreserves is in 2020 zo'n €123 miljoen gestort. Onderstaand zijn de voornaamste mutaties toegelicht.

€ 48,7 miljoen heeft betrekking op Saldireserve Specifiek
Conform primaire begroting wordt er € 18,8 miljoen in de reserve gestort waarvan € 4,1 miljoen voor risicomaatregelen SD, € 2,5 miljoen voor versnelde inkomsten / afbouw uitgaven, € 0,4 miljoen voor BUIG. € 11,8 betreft een overheveling uit het Eigen kapitaal voor de incidentele middelen uit de kadernota 2020.
Verder wordt er een bedrag van € 29,9 miljoen gestort voor Coronamaatregelen waarvan  € 14 miljoen rijksmiddelen en € 15 miljoen uit het Eigen kapitaal en € 0.9 miljoen uit de reserveringen 2020.

€ 24,3 miljoen reserve MNIO (maatschappelijk nu in ontwikkeling).
De reserve MNIO wordt gebruikt om de jaarschijven van projecten te egaliseren (welke niet geactiveerd worden conform BBV). Vanuit andere reserves en vanuit de exploitatie worden middelen binnen de reserve MNIO geconcentreerd ter besteding aan deze projecten. Voeding vindt plaats uit de reserve groot onderhoud € 1,9 miljoen, reserve niet te activeren investeringen/MIP € 6,9  miljoen, reserve circulaires gemeentefonds €1 miljoen, reserve knooppunt XL 0,2 miljoen, reserve bodemsanering € 0,4 miljoen, reserve stimuleren energietransitie 0,4 miljoen, reserve O&O/voorbereidingskrediet € 0,3 miljoen. Verder vinden er stortingen uit de exploitatie plaats ad € 13,1 miljoen voor de diverse projecten.

€ 14,5 miljoen betreft het besluit op de reserveringen 2020.
Aan het einde van elk jaar worden de reserveringsvoorstellen aan de raad voorgelegd. Eind 2020 is er voorgesteld om maximaal € 16,1 miljoen te storten in de reserve reserveringen 2020. De storting vindt plaats op basis van het werkelijk restant budget wat ultimo het jaar aanwezig is. Dit betekent dat er voor een bedrag ad € 14,5 gestort is in de reserve. Dit bedrag wordt in 2021 weer ingezet als budget binnen de exploitatie.

€ 7,7 miljoen reserve huisvesting onderwijs
In deze reserve worden jaarlijks kosten van onderwijshuisvesting geëgaliseerd. Eind 2020 is er sprake was van een voordelig saldo van € 7,4 miljoen. Dit bedrag is derhalve teruggestort in de reserve.
Daarnaast wordt er voor nieuwbouw de Tweelingen € 0,3 miljoen gereserveerd.

€ 6,6 miljoen reserve bovenwijkse voorzieningen
Ultimo 2020 zijn de resultaten van projecten bovenwijkse voorzieningen met de reserve verrekend.

€ 4,2 miljoen komt voort uit de nadere bestemming van het rekening resultaat 2019. Dit betreft een storting in:

• Saldireserve specifiek  €1,7 miljoen bedoeld voor de bijdrage aan de fietsenkelder
• Reserve reserveringen 2019 € 2,5 miljoen voor de volgende activiteiten in 2020:
  • € 0,7 miljoen uitvoering transformatie(fonds) jeugd
  • € 0,7 miljoen uitvoering transformatieagenda
  • € 0,1 miljoen uitvoering EED
  • € 0,1 miljoen uitvoering LEA
  • € 0,9 miljoen uitvoering Armoede en schulden

€ 4,2 miljoen reserve Bio-energiecentrale & warmtenet Meerhoven
De eerder toegekende rijksbijdrage worden vanuit de exploitatie toegevoegd aan de reserve Bio-energiecentrale.

€ 3 miljoen heeft betrekking op het gemeentefonds.
Bestuurlijke besluitvorming op de septembercirculaire 2020 vond dusdanig laat plaats dat niet alleen de toegekende middelen voor taakwijzigingen uit de decembercirculaire, maar ook de middelen uit de septembercirculaire zijn gestort in de reserve circulaires gemeentefonds.

€ 2,2 miljoen betreft de reserve vastgoed eigenaarsonderhoud waarin jaarlijks de onderhoudskosten vastgoed worden geëgaliseerd.

Toelichting op de onttrekkingen
Aan de bestemmingsreserves is in 2020 € 94,1 miljoen onttrokken. Onderstaand zijn de voornaamste mutaties toegelicht.

€ 34,8 miljoen heeft betrekking op Saldireserve Specifiek
Er wordt in 2020 €18,4 miljoen onttrokken voor inzet op Corona, €3,8 miljoen wordt ingezet voor Buig en Huishoudelijke ondersteuning. Conform primaire begroting 2020 wordt €12 miljoen onttrokken waarvan €11,8 voor incidentele inzet uit de kadernota 2020 en € 0.6 miljoen aan diverse onttrekkingen.

€ 9,8 miljoen reserve groot onderhoud
Dit betreft een vrijval ad € 7,5 miljoen n.a.v. het raadsvoorstel Wegenbeheerplan 2021-2024.
Een bedrag van € 0,5 miljoen is ingezet ter gedeeltelijke dekking van de kosten van groot onderhoudsprojecten. € 1,8 miljoen is vanuit de reserve groot onderhoud gestort in de reserve MNIO.

€ 10,2 miljoen reserve MIP
Een correctie op kapitaallasten en het niet activeren van SAAS oplossingen voor in totaal € 3,3 miljoen is niet meegenomen bij de opbouw van de primaire begroting en wordt gedekt uit de reserve financieringsfonds MIP.
Daarnaast is € 6,9 miljoen onttrokken als extra bijdrage van de gemeente Eindhoven aan een groot investerings-project (BO MIRT).

€ 9 miljoen reserve MNIO
Uit de reserve MNIO is € 9 miljoen ingezet op projecten met een maatschappelijk nut in ontwikkeling in de openbare ruimte.

€ 5,8 miljoen reserve onderwijshuisvesting
Voor het programma 2020 en spoedaanvragen is een bedrag van € 2,3 miljoen ingezet.
Daarnaast is € 0,3 miljoen onttrokken voor asbestsanering, € 0,4 miljoen is ingezet op de projectbegeleiding van de onderwijsprojecten. Voor het saneren van Spil Normandiëlaan en inrichting Novalis-college wordt 1 miljoen onttrokken. Voor inzet uit de primaire begroting wordt er € 1 miljoen ingezet voor BC Dommelbeemd en programma 2019. Voor de verhoging van geraamde beheerskosten wordt € 0,8 miljoen onttrokken .

€ 11 miljoen betreft de inzet van de middelen die in 2019 zijn gereserveerd per jaareinde om in de jaren erna in te zetten.

€ 4 miljoen reserve circulaires gemeentefonds
De toegekende middelen voor taakwijzigingen op basis van de september- en december-circulaire 2019 zijn eind 2019 gestort in de reserve. In 2020 zijn deze middelen weer onttrokken en ingezet. De grootste mutatie heeft betrekking op aardgasvrije wijken (€ 1,3 miljoen) .

€ 1,9 miljoen reserve internationale school
Voor de jaarlijkse financiële bijdrage wordt € 0,7 miljoen onttrokken. De terugbetaling aan SPVOZN wordt voor € 0,9 miljoen uit de reserve gedekt en voor aanvullende parkeervoorzieningen wordt eenmalig een bedrag van €0,3 onttrokken.

€ 7,6 miljoen diverse onttrekkingen
Voor een bedrag van € 7,6 miljoen zijn diverse onttrekkingen onder de €1,5 miljoen aan reserves gedaan. De grootste onttrekkingen betreft € 1,2 miljoen inzet voor onderhoud uit de reserve vastgoed eigenaarsonderhoud.

De voorzieningen worden onderverdeeld in de volgende categorieën:

Aard en reden (doel) van de voorziening en het verloop van de voorzieningen in 2019 is in onderstaand overzicht toegelicht. In de kolom vrijval zijn de bedragen opgenomen welke ten gunste zijn gekomen van de rekening van baten en lasten. Alle aanwendingen zijn rechtstreeks ten laste gekomen van de voorzieningen en zijn opgenomen in de kolom 'vermindering'.

Voorzieningen voor verplichting, verliezen en risico's
Voorzieningen arbeidsgerelateerde kosten (verplichting)
Onder deze categorie zijn een aantal voorzieningen opgenomen die gerelateerd zijn aan arbeidsgerelateerde kosten. Voor deze kosten wordt (conform BBV) een voorziening gevormd omdat sprake is van een niet jaarlijks gelijkblijvend volume. Het gaat dan om de kosten van voormalig personeel, frictiekosten ontstaan door bezuinigingsoperatie route 2014, kosten als gevolg van het sociaal plan van de ijsbaan, de WW- verplichting voormalige werknemers en de wachtgeldverplichtingen voormalig bestuurders. De werkelijke kosten worden per jaar ten laste van de voorziening gebracht. Eind 2020 heeft de jaarlijkse beoordeling plaatsgevonden of de voorzieningen van voldoende omvang zijn. Uitgangspunt bij de berekening van deze voorzieningen is een gemiddelde stijging van de kosten van 2,3% per jaar, gebaseerd op de gegevens van het CBS over de jaren 2017-2020. Daarnaast wordt rekening gehouden met de levensverwachting zoals deze door het CBS wordt gehanteerd (voorziening voormalig personeel). Een bijzonderheid (omvang bedrag) is een bijstorting in de voorziening overige WW – ers als gevolg van acht nieuwe instroom in de WW in 2020 (€ 0,9 miljoen). De voorziening wachtgeldverplichting bestuurders valt gedeeltelijk vrij omdat één van de oud-wethouders afziet van het wachtgeld. De vrijval van de voorziening frictiekosten ombuigingen ontstaat door het uit dienst treden van twee medewerkers.

Voorziening schulddienstverlening
Op basis van de openstaande vorderingen per 31-12-2020 wordt een onderscheid gemaakt tussen de saldi van debiteuren met een achterstand en de saldi van debiteuren zonder een achterstand in de betalingsverplichting.
Bij de debiteuren met een achterstand wordt een aantal debiteuren gekenmerkt als dubieuze debiteuren. Het saldo van de dubieuze debiteuren wordt voor 100% voorzien wegens het risico op oninbaarheid.
Bij de debiteuren zonder achterstand is 21% van het openstaand saldo voorzien wegens het risico op oninbaarheid. Hierbij is eenzelfde percentage gehanteerd als bij de Debiteuren met achterstand, niet zijnde dubieuze debiteuren.

Voorziening claims en juridische geschillen
De risico’s die de gemeente loopt, zijn in bijlage 2 van de jaarstukken toegevoegd. Het financieel effect van deze risico’s is vertaald als onderdeel van de benodigde weerstandscapaciteit in de paragraaf weerstandsvermogen. In sommige situaties wordt een risico concreter, bijvoorbeeld door rechtspraak. Er is dan sprake van een verplichtingen/ verlies waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten. Voor die risico’s is deze voorziening bedoeld. In 2020 is een bedrag van € 0,4 miljoen vrijgevallen omdat claims zijn afgewikkeld en/of de schatting is bijgesteld, een bedrag van € 0,1 miljoen is aan de voorziening onttrokken ter dekking van gemaakte kosten en € 0,2 miljoen is teruggestort vanuit een andere voorziening. Per saldo een mutatie van € 0,3 miljoen in 2020.

Voorziening Renescience GR Cure
Op 4 december 2019 is de samenwerking tussen GR Cure en Orsted beëindigd voor wat betreft de gezamenlijke business case voor doorontwikkeling en implementatie van de door Orsted ontwikkelde Renescience- techniek. Dat leidt ertoe dat binnen de GR een verlies genomen wordt op de gemaakte voorbereidingskosten. De gemeentelijke bijdrage is gebaseerd op de kostprijs die afhankelijk is van het dienstpakket dat per gemeente wordt afgenomen en wordt op begrotingsbasis bevoorschot en op realisatie basis afgerekend. In de begroting van de GR Cure is alleen de ‘post onvoorzien’ aanwezig om in het lopend boekjaar eventuele tegenvallers op te vangen. De gemeenten borgen de continuïteit van de gemeenschappelijke regeling. Op basis van de meerjarenraming GR Cure blijkt dat er jaarlijks een bijdrage van de gemeente wordt verwacht en er geen ruimte is om het negatief resultaat te compenseren zonder extra gemeentelijke bijdragen. Dat betekent dat de gemeente een voorziening heeft gevormd voor deze toekomstige verplichting om het negatief eigen vermogen aan te vullen. Eind 2019 was de verwachting dat dit naar verwachting € 0,8 miljoen zou bedragen. Op basis van de vastgestelde jaarstukken 2020 GR Cure bedraagt dit € 0,6 miljoen. Dat betekent dat de voorziening met € 0,2 miljoen vrijvalt.

Voorzieningen ter egalisering van kosten
Het overschot van € 21.000 op de exploitatiemiddelen riolering is eind 2020 gestort in de voorziening tariefsegalisatie riolering.

Voorzieningen bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven
In de voorziening riolen is conform de begroting (en berekening tarief) € 8,3 miljoen gestort. De storting is gebaseerd op de verwachte vervangingsinvesteringen zoals opgenomen in het GRP (gemeentelijk rioleringsplan) en is onderdeel van het tarief voor riolering. Aanvullend is op basis van turapII en de meicirculaire € 0,3 miljoen gestort. De gerealiseerde vervangingsinvesteringen ad € 12,2 miljoen zijn conform het GRP ten laste gebracht van de voorziening.

Voorzieningen voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is
De voorziening afval noteerde een positieve stand van € 0,5 miljoen per 1/1/2020. De bij Begroting 2020 geraamde storting ad € 0,5 miljoen is conform begroting gerealiseerd. GR Cure heeft haar begroting 2020 moeten wijzigen wat voor Eindhoven een negatief effect heeft van €0,7 miljoen en is onttrokken uit de voorziening. Het restant ad
€ 0,3 miljoen is onttrokken vanwege een resterend negatief resultaat op de afvalexploitatie 2020, na allocatie van extracomptabele overhead cf art 12 FV.

De onderverdeling van de in de balans opgenomen vaste schulden met een looptijd van langer dan één jaar is als volgt:

In het hierna opgenomen overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden in 2020 weergegeven.